Batı Sahra gölgesinde Fas dış politikası

Fas‘ın dış politikasını şekillendiren Batı Sahra sorunu, son günlerde üst üste gelen açıklamalar ile yine Kuzey Afrika’nın en önemli gündem maddesi olarak yerini aldı.

Avrupa Adalet Divanı, Fas ve Avrupa Birliği arasında 2012’de imzalanan serbest tarım antlaşmasını 10 Aralık 2015’te Batı Sahra’dan Avrupa’ya ithal edilen ürünlerden dolayı iptal etti. Bunun üzerine Fas hükümeti, 25 Şubat 2016’da Avrupa Adalet Divanı’nın kararını tanımadığını ve AB ile iletişimi durdurduğunu açıkladı.

AB ile yaşanan gerginliğin hemen ardından Cezayir İnsan Hakları Savunma Birliği, 4 Mart 2016’da Batı Sahra sorununun bir an önce çözülmesi için Birleşmiş Milletlere (BM) referandum çağrısı yaptı. Bu çağrı Fas’a ikinci bir darbe oldu.

Fas hükümeti her ne kadar Cezayir’in açıklamalarını rutin açıklamalar olarak görse de BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun’un 5 Mart 2016’da Cezayir’i ziyaret etmesi ve orada Polisario Cephesi yetkilileriyle bir araya gelmesi, bardağı taşıran son damla oldu.

BM Genel Sekreteri Ban’ın, ay başında Cezayir’in güneybatısında yer alan Tinduf bölgesindeki Batı Sahralı mültecileri ziyareti sırasında Batı Sahra için “işgal altında” ifadesini sarfetmesi, Fas’ta büyük tepkiyle karşılandı.

Bu gelişmelerin yaşandığı bir dönemde Fas Kralı 6’ncı Muhammed’in 6 Mart’ta Rusya’yı ziyaret etmesi, ülkenin yeni “stratejik ortak” bulma çabası olarak değerlendirildi.

Batı tarafından ihanete uğradığını düşünen Fas hükümeti, Batı Sahra konusunda geri adım atmayacağını en yetkin ağızdan dile getirdi. AB ile iletişimi askıya alan Fas, bu konuda ne kadar kararlı olduğunu bir daha gösterdi.

Fas Dışişleri Bakanı Salahaddin Mizvar, 5 Mart tarihli açıklamasında, ülkesinin Avrupa Birliği’nden (AB), taraflar arasında imzalanan tüm anlaşmalara saygı duyulacağı konusunda güvence aldığını bildirdi.

Fas hükümeti 17 Martta Batı Sahra’daki BM Referandum Misyonu’nda (MINURSO) çalışan 84 görevlinin 3 gün içinde ülkeyi terk etmesini istedi ve bu misyona sağladığı maddi katkıları da durduracaklarını belirtti. BM misyonuna bağlı görevliler 20 Mart tarihinde Batı Sahra bölgesinden ayrıldı.

AB ile ilişkiler

AB ile iletişimin kesildiği bir süreçte, Belçika’nın başbakan nezdinde gerçekleştirdiği Fas ziyareti ve Kral 6’ncı Muhammed’in Fransa ziyareti ile Fas’ın vazgeçilmez bir müttefik olduğu deklare edildi.

Fransa ile Fas’ı son zamanlarda bir birine yakınlaştıran sebeplerin başında Fas’ın teröre karşı istihbarat bilgilerinin paylaşımları olmuştu. En son Fildişi Sahili’nde yaşanan terör saldırısından sonra, Fas İçişleri Bakanı Muhammed Hassad ve istihbarat başkanı tahkikata destek vermek için Fildişi Sahili’ne gitti. Fas’ın terörle mücadele konusundaki tecrübesi Avrupa ve Afrika ülkeleri ile ilişkilerinde en önemli avantajlardan biri olarak görülüyor.

1984 yılında Afrika Birliği tam üyesi olan Batı Sahra Demokratik Cumhuriyeti, BM tarafından tanınmıyor. SADR resmi kaynaklarına göre, çoğunluğu Afrika ülkeleri ve Güney Amerika ülkeleri olmak üzere toplamda 85 ülke SADR hükümetini tanıdığını ilan etti. Bu ülkelerden 40’a yakını daha sonra SADR ile olan ilişkilerini dondurdu veya tanıma kararını geri çekti. Fas resmi kaynaklarına göre ise SADR, 34 ülke tarafından tanınıyor.

Avrupa Türk Gazetesi © ÖZEL HABER