Büyük Valide Han var olma mücadelesi veriyor

Önceki gün bir vatandaşın korkuluksuz merdivenlerden düşerek hayatını kaybettiği Büyük Valide Han’da zeminden tavana her yer tuzaklarla dolu. İstanbullu tarihi hana girmeye korkuyor, esnaf ise kapsamlı restorasyon istiyor. Gazete Habertürk’ten Can  Mete’nin haberi…

Önceki gün Eminönü’ndeki Büyük Valide Han’da yaşanan kaza bir anda tüm dikkatleri tarihi hana çevirdi. 17. yüzyılda Kösem Sultan tarafından yaptırılan tarihi handa dolaşan 55 yaşındaki İbrahim Hakkı Umut, alt kattaki depoya inen merdivenleri fark etmedi ve takılarak düştü. 20 dakika sonra fark edilen Umut, kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti. Olayın üzerine biz de soluğu Büyük Valide Han’da aldık. Korkuluk takılmadığı için eleştirilen kaza alanını ve hanın tüm kısımlarını inceledik.

ÖNLEM ALINMAMIŞ

Talihsiz vatandaşın hayatını kaybettiği depo girişi yaklaşık bir metre genişliğinde olmasına rağmen çevresinde korkuluk ya da bariyer benzeri bir güvenlik önlemi bulunmuyor. Hanın iç avlusunda bulunan dükkânların tamamının alt katı depo olarak kullanılıyor ve hemen hepsi güvenlik önleminden yoksun. Hanın ikinci katına çıkan iki merdivende de korkuluk bulunmuyor. Üstelik zamanla aşınan basamaklar nedeniyle bırakın inip çıkmayı, ayakta durmak bile zorlaşıyor. Zeminin de merdivenlerden aşağı kalır yanı yok. Girintili çıkıntılı zemin, kırık dökük kolon ve kemerler aracılığıyla deforme olmuş, delinmiş kubbelerle birleşiyor. Hanın birçok noktasında kubbelerde delikler mevcut ve yapı genel olarak dökülüyor.

SALKIM SALKIM KABLOLAR

Tarihi hanın ikinci katında bulunan dükkânlar aynı zamanda kumaş, porselen ve plastik malzemeler gibi ürünlerin üretim atölyesi olarak kullanılıyor. Bu atölyelere gereken gücü sağlayan elektrik kabloları ise arapsaçı halde ortalıkta duruyor. Han koridorlarının üst kısmında salkım saçak kablolar büyük tehlike oluşturuyor. Atölyelerin girişine monte edilen elektrik saatleri de uluorta vaziyette.

‘TRAMBOLİN DEĞİL KUBBE’

Vatandaşlar ve esnaf da hanın durumundan şikâyetçi. Yaklaşık 40 senedir handa dükkân sahibi olduğunu belirten esnaf şikâyetlerini dile getirdi: “Yıllarca trambolin gibi zıplaya zıplaya kubbelerimizi deldiler. Şimdi her yağmurda çatılar akıyor. Giderlerimiz tıkalı. Zemin bozuk, çay getirip götüren çocuklar bile günde iki kez düşmeden gidip gelemiyor. Defalarca girişimde bulunmamıza rağmen çivi dahi çakılmadı.” Can kaybı yaşanmadan kimsenin harekete geçmediğini belirten vatandaşlar sıkıntılarını dile getirdi: “Hanı akşamları gezmek imkânsız. Aydınlatma sıfır. Avlu otopark gibi adım atmak ne mümkün. Kapalıçarşı ne kadar kıymetliyse Valide Han da o kadar kıymetli. Acilen restore edilmeli.”

YASAK DİNLEMEDİLER

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarihi yapıyı korumak için Haziran 2016’da ‘Çatıya çıkma yasağı’ koydu. Fakat bu yasak pek işe yaramadı. Kubbe 30 Aralık 2017’de Boğaz’a karşı zıplayıp fotoğraf çektirmek isteyenler ve reklam çekimi yapan ekipler yüzünden çöktü.

Çökmenin ardından çatı kapatıldı ve tadilat başlayacağı açıklandı fakat o gün bugündür hiçbir çalışma yapılmadı.